In Angeren, tussen Arnhem en Nijmegen, heeft Antoine Leijser een gesloten bedrijf met 160 zeugen. De zeugen fokt hij met een rotatiekruising van Topigs 50 x Frans Landras x Zwitserse York. Als eindbeer gebruikt hij een Duroc (PIC 800). Sinds april 2021 neemt hij met Beter Leven één ster deel aan Varken op z’n Best. Dat is een ketenconcept voor varkensvlees met onder andere AR als ketenpartner. Antoine stopte toen vrijwillig met staarten couperen en zag dat als een uitdaging.
Rustig karakter is van belang
Onder andere genetica, gezondheid, stal- en hokinrichting, klimaat, voer, afleidingsmateriaal en management bepalen het succes van lange staarten, aldus de varkenshouder. “Met zeugen die tomen werpen met meer biggen dan de zeug spenen heeft, krijg je vaak achterblijvers. Die worden als eerste in hun staart gebeten. Voor zowel de zeug als de beer is een rustig karakter van belang. Een Duroc eet langzamer maar is ook rustiger. Daarom gebruik ik die als eindbeer.” De afgelopen twaalf maanden werden per worp gemiddeld 14,2 levende biggen geboren en speende Leijser per zeug ruim 28 biggen.
Zeugjes bijten het meest
Bijna altijd bijten zeugjes beertjes, zelden andersom, weet Leijser. De moeilijkste fase om staartbijten te voorkomen is volgens hem twee tot drie weken na het spenen. Daarom controleert hij gespeende biggen twee keer daags. Om ze in beweging te krijgen strooit hij een handvol CCM op de vloer. “Als de biggen hun staart laten hangen weet je al dat er bijterij is of komt. Dan moet je er meteen bij zijn.” Komt er toch bijterij voor dan geeft hij de biggen wat CCM in de brijbak. Een gebeten big blijft en geneest in het hok. Wondjes behandelt hij eventueel met wondspray. Blijft de staart vervormd dan gaat dat varken later naar een andere afnemer. Bij vleesvarkens komt staartbijten amper voor, aldus Leijser.
Grotere groep, minder overzicht
Gespeende biggen zitten met negen tot veertien in een hok. Ze hebben gemiddeld 0,4 vierkante meter vloer beschikbaar. Vleesvarkens zitten met twintig in een hok en hebben gemiddeld 0,9 vierkante meter vloer. Leijser heeft een voorkeur voor kleinere groepen maar Varken op z’n Best eist groepen van minimaal twintig vleesvarkens. Leijser: “Hoe groter de groep, hoe minder overzicht je hebt.”
Plafondventilatie noodzaak voor lange staarten
Alle stallen hebben plafondventilatie via houtvezelcementplaten met daaroverheen een laag glaswol. Leijser noemt dat noodzaak voor lange staarten. “De ventilatie moet heel geleidelijk en homogeen zijn en er mag absoluut geen tocht zijn.” Hij hanteert bij de vleesvarkens een relatief hoge minimumtemperatuur van 25°C maar boven de 30°C is het volgens hem extra oppassen. Nevelkoeling bij de luchtinlaat in de gevel moet hoge temperaturen drukken.
Hoogste economische winst
Als vergoeding voor het houden van varkens met lange staarten krijgt Leijser tien euro per afgeleverd varken. Vorig jaar kreeg hij die vergoeding voor ongeveer 4.500 dieren oftewel 98 procent van de afgeleverde vleesvarkens. Die realiseerden een gemiddelde daggroei van 982 gram uit 2,21 kilogram voer per kilogram groei. Antoine: “Ik ga niet voor de hoogste groei maar wel voor de hoogste economische winst.”
Meerfasenvoedering
De varkenshouder zegt met luxe voeders het hoogste rendement te behalen. Met een computergestuurde droogvoerinstallatie en brijbakken past hij bij de gespeende biggen meerfasenvoedering toe met drie of vier voeders. Gespeende biggen krijgen onbeperkt voer, vleesvarkens worden gevoerd volgens een groeimodel van AR.
Dierlijke grondstoffen
Van vier tot veertien dagen krijgen biggen hun eerste vaste voer: AR Mellow Go. Daarna krijgen ze tot acht dagen na spenen Speen Optima Sprint DM-meel. Dat bevat bloedplasma en pluimveemeel. Vervolgens schakelt Leijser in drie dagen over op Babybig Maxima. De laatste twee weken in de biggenstal tot twee weken in de vleesvarkensstal krijgen ze Start Maxima met een eigen samenstelling met vooral hoog eiwit. Daarna krijgen ze speciale voeders voor Varken op z’n Best. Deze bevatten dierlijk eiwit uit pluimveemeel, bloedmeel en dierlijk calcium. “AR is momenteel de enige Nederlandse voerproducent die dierlijke grondstoffen verwerkt”, vertelt AR-voedingsexpert varkens Marcel Schennink. Hij komt al ruim 25 jaar op dit bedrijf. “Antoine is altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden en staat open voor verandering. Daarin vullen we elkaar goed aan.” Volgens Leijser weet Schennink alles van voer maar ook veel van andere dingen die met varkens houden samenhangen. “Mijn succes met lange staarten heb ik deels ook aan Marcel te danken.”
Piekbelaster
Hoewel het bedrijf van Leijser is aangemerkt als piekbelaster van de uiterwaarden van de Nederrijn is hij niet van plan te stoppen met zijn bedrijf. “Ik vind mijn werk leuk. Ik streef naar plezier in mijn werk maar het moet natuurlijk wel betaald worden. Ik mag graag proberen of dingen anders kunnen dan zoals iedereen het doet. Zo ben ik ook begonnen met lange staarten. Nu wil ik niet meer terug.”